W Świdnicy, na Dolnym Śląsku znajdziemy dwa ważne zabytki: ewangelicki Kościół Pokoju, który niedawno znalazł się na liście światowego dziedzictwa UNESCO oraz drugi kościół, który został w 2018 roku wpisany na listę Pomników Historii czyli gotycka Katedra p.w. św. Stanisława i św. Wacława. Dziś opiszę ten drugi zabytek, gdyż Kościół Pokoju opisałam już w artykule z dnia 30 marca 2018 roku.
Ta piękna, gotycka Katedra znajduje się w centrum miasta, ok. 200 m od Rynku, przy pl. św. Jana Pawła II. Jej wieża, która ma 103 m wysokości jest najwyższą wieżą kościelną na Dolnym Śląsku. Dawniej można było wchodzić na taras widokowy na wieży, ale dziś nie ma takiej możliwości.
Według źródeł historycznych wiadomo, że już w 1250 roku istniał drewniany kościół parafialny, pod tym samym wezwaniem co dzisiejsza Katedra. Dopiero książę Bolko II Mały w XIV wieku ufundował i rozpoczął budowę dzisiejszej Katedry. Kamień węgielny położono pod budowę świątyni w 1330 roku. Świątynię od razu wznoszono jako bazylikę. Pod koniec XIV wieku były już gotowe: nawa główna i niższe nawy boczne wraz z kaplicami. Również wtedy rozpoczęto budowę południowej wieży, jedynej jaką ukończono, gdyż budowa drugiej wieży, północnej, w ogóle się nie powiodła ze względów finansowych.
W 1532 roku ówczesną bazylikę spotkało złe zdarzenie, gdyż wójt świdnicki Franz Glogisch wraz z synem wszedł na wieżę i odpalił nieodpowiedzialnie działko, w którego lufie, jak się okazało były szmaty, które spadły na dach kościoła i wywołały wielki pożar w trakcie którego zawaliło się sklepienie nawy środkowej, runęła część fasady oraz spaliła się większość ołtarzy. Wójta spotkała straszna kara ze strony mieszczan świdnickich, gdyż został on zatłuczony pałkami na śmierć. Już w 1535 roku odbudowano fasadę i sklepienie nawy, które obniżono o 6 metrów.
Katedra widziana z ul. Menniczej...
Gotycka Katedra w Świdnicy...
Wejście do Katedry ozdabiają gotyckie portale i figury...
Największe gotyckie okno na Śląsku...
Kolaże ze Świdnicką Katedrą...
Smukła wieża Katedry, ma 103 metry i jest
najwyższą wieżą kościelną na Dolnym Śląsku...
W budynku przylegającym do Katedry, mieści się Kuria Biskupia...
Diecezja Świdnicka wraz ze stolicą w Świdnicy została ustanowiona w 2004 roku, przez papieża Jana Pawła II, zaś pierwszym Świdnickim biskupem został ks. infułat Ignacy Dec (dziś biskup senior), a drugim, od 2020 roku jest biskup Marek Mendyk...
Widok na Katedrę z ul. Spółdzielczej...
Wschód słońca nad Katedrą...
Widok na wieżę Katedry z ul. Długiej...
Wieża Katedry widziana z alei Niepodległości...
Ogromne obrazy, trzy po prawej stronie nawy głównej,
przedstawiają sceny z życia patrona Katedry św. Wacława,
ten obraz, położony najbliżej wejścia do Katedry jest
pt. Ubodzy oddają hołd św. Wacławowi...
Chór z Niebiańską Orkiestrą...
Obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy
i scena Ukrzyżowania Jezusa Chrystusa...
Drugi wielki obraz po środku nawy głównej, z jej prawej strony,
ma tytuł Święty Wacław nakazuje budowę kościołów i niszczenie
pogańskich posągów w Czechach...
Trzeci obraz położony najbliżej ołtarza nosi tytuł
"Święty Wacław przed cesarzem"...
Sklepienie nad ołtarzem zdobią liczne aniołki,
które po renowacji są świetnie widoczne...
Ołtarz główny w Katedrze i sklepienie ponad nim,
dwa duże obrazy po obu stronach zdjęcia, na dole,
przedstawiają sceny śmierci św. Stanisława i św. Wacława...
Nawa główna w Katedrze niedawno przeszła remont...
Pierwszy obraz po lewej stronie nawy głównej
od ołtarza głównego nosi tytuł
"Święty Stanisław wskrzesza Piotrowina"...
Ołtarz główny...
Prawy, boczny ołtarz przedstawia Ostatnią Wieczerzę na płaskorzeźbie i symboliczne przedstawienie Najświętszego Serca Pana Jezusa, czyli płonące Serce Jezusa, otoczone koroną cierniową z krzyżem przedstawionym ponad nim. Znajdziemy tutaj też obraz Jezusa "Jezu ufam Tobie" i obraz ze św. Faustyną. Jest to kaplica św. Franciszka Ksawerego z obrazem przedstawiającym jego śmierć, z prawej strony.
Chór Mieszczan, na piętrze znajduje się
gotycki ołtarz ze sceną Zaśnięcia NMP...
Środkowy obraz po lewej stronie nawy głównej ma tytuł:
Święty Stanisław rzucający klątwę na króla Bolesława Śmiałego...
Św. Piotr Apostoł, to jedna z dziewięciu rzeźb,
ozdabiających nawę główną, czyli jeden z patronów Świdnicy...
Drugi z patronów Świdnicy, św. Wolfgang...
Empora organowa z dwudzielnym prospektem organowym,
z tyłu ogromne gotyckie okno...
Jeden z ołtarzy bocznych...
Gotycka rzeźba Piety z XV wieku...
Trzeci obraz, położony najbliżej chóru nosi tytuł:
Święty Stanisław rozdaje jałmużnę...
Kaplica Matki Bożej Świdnickiej Uzdrowienia Chorych...
Z cudownym obrazem wykonanym na desce w okresie lat 1460-70, Matka Boża ta, zwana też Maria in Sole czyli Maryją w Słońcu, ze względu na złote promienie wokół niej, posiada błękitną szatę wierzchnią i czerwoną pod nią, na ręku trzyma Jezuska, który trzyma ją za rękę. W XVII wieku nastąpiło wiele uzdrowień za jej przyczyną, a w 2017 roku została ukoronowana przez papieża Franciszka, za pośrednictwem papieskiego legata jego eminencji Zenona Grocholewskiego...
Niebiańska Orkiestra z licznymi aniołami...
Nawa główna i ołtarz główny w Katedrze
Świdnickiej w okresie Bożego Narodzenia...
Nawa główna, ambona, białe rzeźby na postumentach
to dziewięciu patronów Świdnicy, z tyłu Organy
i Niebiańska Orkiestra...
Organy i Niebiańska orkiestra na Chórze...
Stajenkę Betlejemską możemy podziwiać przez cały rok...
Prawa nawa boczna i Chór Mieszczan z gotyckim ołtarzem:)
W 1561 roku kościół przeszedł w ręce ewangelików, gdyż większość mieszczan świdnickich była ewangelikami. Dopiero w czasie wojny trzydziestoletniej, od 1629 roku w bazylice zaczęto odprawiać nabożeństwa katolickie. W czasie wojny świątynia jeszcze przechodziła z rąk do rąk, ale w 1644 ostatecznie przeszła w ręce katolików. W 1660 roku parafię przejęli Jezuici. Wymienili oni gotycki wystrój bazyliki na barokowy. Autorami nowego wystroju byli przede wszystkim dwaj znani świdniccy rzeźbiarze Johann Riedel i Leonhard Weber.
W czasie wojen śląskich (1740 rok) Prusacy urządzili w kościele obóz jeniecki a potem magazyn na mąkę. Kościół odzyskano dopiero w 1773 roku. W latach 1893-1909 bazylika przeszła gruntowny remont. Również remonty odbywały się w XX wieku.
Niedawno trwał remont sklepienia w nawie głównej, na której dziś wyraźnie możemy zobaczyć piękne malowidła, w tym liczne aniołki i renowacja całej nawy głównej oraz ołtarza, który nie został jednak jeszcze ukończony. Również 6 wielkich obrazów z nawy głównej (ze scenami z życia dwóch patronów Katedry św. Stanisława Biskupa Męczennika i św. Wacława), zostały ściągnięte na dół, wyjęte z ram i przewiezione do renowacji do Krakowa. Dziś możemy już podziwiać pięknie odnowioną nawę główną Katedry, jedynie ołtarz główny czeka na dalsze prace.
Z najważniejszych zabytków, znajdujących się na zewnątrz Katedry należy wymienić największe gotyckie okno na Śląsku (18x6 m), gotycką rzeźbę św. Anny Samotrzeciej z wyrytą datą 1496, cztery portale gotyckie u wejść do Katedry z posągami Matki Bożej z Dzieciątkiem i rzeźbami Dwunastu Apostołów i patronów Katedry - św. Stanisława Szczepanowskiego i św. Wacława. Jest tu też napis po łacinie, który mówi: "Zaprawdę, to miejsce jest święte; Oto jest Dom Boży; Tobie chwała, cześć i uwielbienie; Chwalcie Pana wszystkie narody". Jest też scena Ukrzyżowania i figura św. Jana Nepomucena oraz figura św. Floriana na placu przed Katedrą.
A wewnątrz uwagę przykuwa barokowy ołtarz główny, wzorowany na ołtarzu z kościoła Val-de-Grace w Paryżu, który został wykonany przez Johanna Riedla w 1694 roku. Na ołtarzu tym znajdziemy figurę NMP Królowej Wszechświata, przedstawienie Boga Ojca i Ducha Świętego. Wokół są figury: św. Floriana, św. Franciszka Ksawerego, św. Wacława, św. Stanisława, św. Ignacego Loyoli i św. Jerzego. Jest też w nawie głównej sześć ogromnych obrazów z początku XVIII wieku, z których większość przypisuje się malarzowi Jeremiasowi Josephowi Knechtlowi, przedstawiają one sceny z życia dwóch patronów Katedry. Dziś wszystkie te obrazy są odrestaurowane i wyraźnie jest widoczne to co na nich przedstawiono. Również nawę główną ozdabia 9 posągów świętych, patronów Świdnicy, z lat 1709-10, które są autorstwa znanego na Śląsku rzeźbiarza, Georga Leonharda Webera. Warto dodać, że obaj artyści rzeźbiarze Johann Riedel (zakonnik) i Georg Leonhard Weber mieszkali w jednym czasie w Świdnicy i razem tworzyli wystrój Katedry. Patroni przedstawieni na figurach są to: św. Barbara, św. Marcin, św. Wolfgang, św. Piotr, św. Paweł, św. Mikołaj, św. Jan Chrzciciel, św. Wawrzyniec i św. Małgorzata. Święci ci byli też patronami średniowiecznych kaplic znajdujących się przy dziewięciu bramach miejskich w Świdnicy.
Obok ołtarza głównego znajdziemy lewy ołtarz boczny czyli kaplicę św. Ignacego Loyoli, który był także założycielem zakonu Jezuitów. Wyposażenie rzeźbiarskie kaplicy zostało wykonane przez Świdnickiego rzeźbiarza i jezuitę Johanna Riedla. Jest tutaj też Najświętszy Sakrament, a także duży obraz Matki Bożej Częstochowskiej, a z boku dwa obrazy, na których są: papież św. Jan Paweł II i kardynał bł. Stefan Wyszyński.
Prawy ołtarz boczny to kaplica św. Franciszka Ksawerego. Tutaj wystrój rzeźbiarski również jest dziełem Johanna Riedla. Znajduje się tu też obraz "Śmierć św. Franciszka Ksawerego w osamotnieniu". Franciszek Ksawery, który żył w XVI wieku, był Jezuitą i misjonarzem, a w misje udał się na Daleki Wschód, w tym do Japonii i Indii.
W Katedrze znajdziemy też Kaplicę Bractwa Maryjnego czyli tzw. Chór Mieszczan, który pochodzi z 1462 roku. Balustradę z piaskowca z arkadami ozdabiają dwie figury przedstawiające patronów Katedry. Zaś na piętrze, czyli tam, gdzie w średniowieczu zbierało się Bractwo Maryjne, aby śpiewać do mszy świętej, znajduje się jeden z najcenniejszych zabytków Katedry - gotycki ołtarz szafiasty i zarazem penaptyk (zawiera część środkową i dwie pary skrzydeł), z 1492 roku, przedstawiający w swej głównej, środkowej części scenę Zaśnięcia NMP, która jest przedstawiona pośród apostołów. Jest to jedyny ołtarz, który przetrwał spośród gotyckiego wystroju Katedry. Na wewnętrznej stronie skrzydeł jest razem 6 obrazków, które kolejno przedstawiają: Zwiastowanie NMP, Boże Narodzenie, Pokłon Trzech Króli, Ofiarowanie Jezusa w Świątyni, Zmartwychwstanie i Wniebowstąpienie. Na zewnętrznej stronie skrzydeł są sceny: Modlitwa Jezusa w Ogrodzie Oliwnym, Pojmanie Jezusa, Biczowanie Jezusa, Cierniem Koronowanie, Jezus przed Piłatem, Szymon Cyrenejczyk pomaga nieść krzyż Jezusowi, Ukrrzyżowanie Jezusa i Zdjęcie z krzyża. Obrazów na drugiej parze skrzydeł już nie będę opisywać, można te informacje znaleźć na stronie Katedry, podanej w źródle. Natomiast w predelli są trzy popiersia: św. Jadwigi Śląskiej, św. Heleny (która odkryła relikwie krzyża świętego) i św. Elżbiety. Niestety ten ołtarz gotycki jest niedostępny dla odwiedzających, a można go dojrzeć jedynie z dołu.
W jednej z bocznych kaplic znajduje się Kaplica Matki Bożej Świdnickiej Uzdrowienia Chorych. W późniejszym, barokowym ołtarzu Jezuici umieścili cudowny i słynący łaskami obraz średniowieczny Matki Bożej Świdnickiej, który widnieje tu do dziś.
W Katedrze znajdziemy też drewnianą Pietę z XV wieku.
Bardzo ciekawy jest dwudzielny prospekt organowy, pomiędzy którym jest to wielkie gotyckie okno, które bardzo często rzuca niesamowite światło na całą emporę organową, a zwłaszcza na liczne figurki aniołów, grających na instrumentach, które zostały wyrzeźbione w latach 1704-08 przez Georga Leonharda Webera, i które ozdabiają ten prospekt. Postaci aniołków mają nawet swoją nazwę, a jest to Niebiańska Orkiestra. Pierwsze organy w Świdnickiej Katedrze były dziełem organmistrza S. Siebera z Brna, z 1705 roku, zostały one jednak poważnie uszkodzone w czasie wojny siedmioletniej (1756-63) i przeszły renowację w 1818 roku, zaś obecne organy są drugie w Katedrze i zostały wykonane przez Świdnicką firmę Schlag & Sohne w 1908 roku.
W Kaplicy Siedmiu Sakramentów znajduje się z renesansowa chrzcielnica z końca XVI wieku i zabytkowa, żelazna krata.
Z wystroju Katedry należy jeszcze wymienić: Ołtarz Niepokalanego Poczęcia Matki Bożej, Ołtarz Krzyża Świętego, Ambona, Kaplica Trzech Króli, Kaplica świętego Józefa, ołtarz św. Jana Nepomucena, Ołtarz św. Tomasza, ołtarz św. Dyzmy, Kaplica św. Jadwigi, kaplica św. Jana Chrzciciela, Ogród Oliwny i Ukrzyżowanie Jezusa na Golgocie.
Katedra jest przepięknym zabytkiem i należy ją odwiedzić w czasie wycieczki do Świdnicy:)
Ania.
Komentarze